Xheli që ”kap ujin” edhe në shkretëtirë

Ekziston një xhel që mund të krijojë ujë (pothuajse) nga asgjëja: ai u shpik nga studiues në Universitetin e Teksasit, të cilët sigurojnë që ai është një produkt i lirë dhe i lehtë për t’u përdorur shkruan focus.it. Komponimi, i bërë vetëm nga celuloza dhe goma Konjac, është në gjendje të nxjerrë ujin nga ajri falë kombinimit të vetive të dy elementëve, njëri poroz dhe tjetri ujë-rezistent. Aspekti interesant i shpikjes është sasia e ujit që mund të merret: vetëm me një kilogram produkt është e mundur të përftohen deri në 13 litra me një lagështirë shumë të ulët, e barabartë me 30%. Rezultatet e studimit u publikuan në Nature Communications. Mbi dy miliardë banorë të planetit tonë pinë nga burime të kontaminuara, duke kontraktuar sëmundje shpesh fatale dhe mbi një miliard njerëz nuk kanë akses në burimet e ujit të pijshëm: një emergjencë globale që duhet adresuar sa më shpejt të jetë e mundur. Ideja pas xhelit Teksan nuk është e re. Dy mijë vjet më parë inkasit kapën ujin nga mjegulla me rezervuarë dhe shumë më vonë disa kompani kanë prezantuar zgjidhje novatore për të shndërruar avujt e ujit në ujë të pijshëm: ndër to aparati Tsunami Products, i cili pastron ajrin dhe shndërron avullin në ujin e pijshëm ose Fontus, shishja që mbushet me ujë gjatë pedalimit ose falë energjisë diellore. Megjithatë, këto sisteme prodhojnë pak, ose konsumojnë shumë energji elektrike, ose janë shumë të rëndë ose ende kërkojnë nivele shumë të larta lagështie dhe për këtë arsye nuk mund të përdoren në vendet që kanë më shumë nevojë për të. Si formohet xheli? Komponimi i shpikur kombinon dy elementë të lirë dhe të zakonshëm: celulozën, e cila vjen nga bimët, dhe çamçakëzin Konjac, një trashës që përdoret në gatim. Struktura poroze e gomës Konjac ndihmon për të kapur lagështinë e ajrit ndërsa celuloza, kur nxehet, çliron ujin e kapur falë cilësive të saj kundër ujit. Kombinimi i këtyre dy elementeve siguron që i gjithë procesi të kryhet me shumë pak konsum energjie. Pasi xheli të jetë liofilizuar në një kallëp, ai mund të shkëputet dhe përdoret menjëherë. Efikasiteti i xhelit është mbresëlënës: me një lagështi ajri prej vetëm 15% – e barabartë me atë të shkretëtirës – është në gjendje të marrë mbi 6 litra ujë për çdo kilogram produkt; me një lagështi prej 30% efikasiteti rritet në 13 litra ujë / kg. Mbi 70% e ujit të kapur në këtë mënyrë lirohet në vetëm dhjetë minuta, duke e ngrohur xhelin në rreth 60 ° C. Xheli, thonë studiuesit, do të kushtojë rreth dy dollarë për kilogram. Kur përdoret dhe ruhet siç duhet, xheli mund të zgjasë me muaj në mjedise me lagështi relativisht të ulët (më pak se 40%).https://ata.gov.al/2022/08/01/njihuni-me-xhelin-qe-kap-ujin-edhe-ne-shkretetire/