Benjamin Franklin është njeriu më i famshëm në Amerikë, jo vetëm sepse ishte një nga baballarët themelues të Shteteve të Bashkuara, por mbi të gjitha për fytyrën e tij, e cila shfaqet në kartëmonedhat njëqind dollarëshe që nga viti 1928, shkruan focus.it. Por ky është vetëm një detaj, sepse Franklin ishte shumë më tepër: shpikësi i rrufepritësve, bifokaleve për të korrigjuar njëkohësisht miopinë dhe presbiopinë, një sobë inovative dhe shkencën e meteorologjisë. Shkrimtar më i shitur, botues i suksesshëm, muzikant i arrirë dhe një notar i pamposhtur. Me origjinë modeste, Franklin, në moshën pak më shumë se dhjetë vjeç, filloi të punonte në tipografinë familjare në Boston, por si një amerikan i mirë ai aspiroi të ndërtonte një pozicion solid ekonomik dhe social sa më shpejt të ishte e mundur. Kështu, në vitin 1726 ai hapi një shtypshkronjë në Filadelfia e cila u bë më e rëndësishmja nga kolonitë amerikane. Nga tipografia e tij dolën suksese të mëdha botuese mbi astronominë, meteorologjinë dhe matematikën. Megjithatë, shumë nuk e dinë se Franklin, si një patriot i vërtetë, përveç librave të shumtë bestseller, fabrikoi edhe para letre në punishtet e tij për të mbështetur ekonominë koloniale. “Shënimet e shtypura nga Franklin ishin shumë të sofistikuara për kohën: falë shtimit të një minerali reflektues, i cili i bëri ato të paimitueshme”, shpjegon Khachatur Manukyan, një kimist fizik në Universitetin e Notre Dame në Indiana. Studiuesi, pasi analizoi 600 kartëmonedha që datojnë nga epoka e hershme koloniale me ekipin e tij, publikoi një studim që demonstronte se si paratë e letrës së Franklin, të bëra me fije blu dhe një mineral brenda saj, ishin të pafalsifikuara. Duke përdorur teknika të tilla si analiza e spektroskopisë me rreze X, infra të kuqe dhe të humbjes së energjisë së elektroneve (EELS), studiuesit kanë zbuluar disa tipare të kartëmonedhave që janë të padukshme për syrin e lirë, të tilla si përdorimi i një minerali të kristalizuar të quajtur muskovit i ngulitur në letër, i cili reflekton dritën duke prodhuar një vezullim. Sipas analizave, muskoviti, i pranishëm në 95% të kartëmonedhave Franklin të prodhuara pas vitit 1754, vinin të gjitha nga e njëjta zonë gjeologjike dhe përdorej jo vetëm për të luftuar falsifikimin, por edhe për të rritur rezistencën e parave, dikur në qarkullim. Franklin ishte një shok i palodhur, pavarësisht se ishte një sipërmarrës i suksesshëm, ai vazhdoi të studionte muzikën, shkencën, doktrinën politike dhe teknologjinë vetë. Edhe në tipografi ai ishte autodidakt, duke u mbështetur në intuitën, eksperimentet artizanale dhe tekstet e lashta: kështu i lindi ideja për t’i shtuar bojës së zezë grafit (një mineral që gjendej në sasi të pakta në atë zonë). Megjithatë, printerët e tjerë të kohës përdornin një bojë që ishte më e lehtë për t’u imituar, e cila përmbante një përqindje të lartë të kimikateve, si fosfor dhe kalcium, nga kockat e djegura. Megjithatë, të gjitha përpjekjet e bëra nga Franklin për të luftuar falsifikimin e kartëmonedhave të para amerikane u penguan nga britanikët, të cilët pasi zbuluan truket dhe teknikat e printerëve për t’i bërë kartëmonedhat unike, vërshuan koloninë e tyre me kartëmonedha të falsifikuara për të destabilizuar ekonominë gjatë Revolucioni Amerikan. Vlera e monedhës amerikane ra me shpejtësi dhe në vitet pas Revolucionit, Shtetet e Bashkuara favorizuan prerjen e monedhave, duke emetuar kartëmonedha thesari vetëm gjatë luftërave të mëvonshme të pavarësisë. Disa nga teknikat e Franklinit, të përdorura për prodhimin e monedhës amerikane para-federale, do të jenë baza e metodave gjithnjë e më të sofistikuara të zhvilluara gjatë shekullit të 19-të për të luftuar falsifikimin. atsh
”Iluminizmi” i Benjamin Franklin kundër falsifikimit të kartëmonedhave
RELATED ARTICLES
- Advertisment -
Recent Comments
on Bashkia FIER
on Qarku VLORE
on Qarku VLORE
on Qarku DIBER
on 14 Shkurt- Java do të mbyllet me shi, por do të kemi një minipranverë gjatë të enjtes dhe të premtes
on Bashkia FIER
on Qarku BERAT
on Qarku DIBER
on Qarku TIRANE
on Qarku KUKES
on Qarku BERAT
on Qarku DIBER
on Bashkia FIER
on Qarku BERAT
on Qarku DIBER
on Qarku TIRANE
on 14 Shkurt- Java do të mbyllet me shi, por do të kemi një minipranverë gjatë të enjtes dhe të premtes
on Qarku VLORE
on Qarku KUKES
on Qarku BERAT
on Bashkia FIER