Bërthama e brendshme e Tokës mund të ketë ndaluar së rrotulluari

Rrotullimi i bërthamës së brendshme të Tokës mund të jetë ndalur dhe madje mund të fillojë rrotullimin në krahun e kundërt, sugjeron një studim i ri. Toka është e formuar nga korja, manteli dhe bërthama e brendshme dhe e jashtme. Bërthama e brendshme e ngurtë ndodhet rreth 3200 milje nën koren e Tokës dhe është e ndarë nga manteli gjysmë i ngurtë nga bërthama e jashtme e lëngshme, e cila lejon që bërthama e brendshme të rrotullohet me një shpejtësi të ndryshme nga rrotullimi i vetë Tokës. Me një rreze prej gati 2200 milje, bërthama e Tokës është afërsisht sa madhësia e Marsit. Ajo përbëhet kryesisht nga hekuri dhe nikeli dhe përmban rreth një të tretën e masës së Tokës. Në hulumtimin e botuar në revistën Nature Geoscience, Yi Yang, shkencëtar i asociuar në Universitetin e Pekinit dhe Xiaodong Song, profesor i Universitetit të Pekinit, studioi valët sizmike nga tërmetet që kanë kaluar nëpër bërthamën e brendshme të Tokës përgjatë rrugëve të ngjashme që nga vitet 1960 deri në konstatimin se sa shpejt rrotullohet bërthama e brendshme. Gjetja ishte e papritur. Që nga viti 2009, të dhënat sizmike, të cilat më parë ndryshuan me kalimin e kohës, treguan pak ndryshim. Kjo, thanë ata, sugjeroi që rrotullimi i bërthamës së brendshme ishte ndalur. “Ne tregojmë vëzhgime befasuese që tregojnë se bërthama e brendshme pothuajse ka pushuar rrotullimin e saj në dekadën e fundit dhe mund të jetë duke përjetuar një kthim prapa. Kur shikon dekadën midis 1980 dhe 1990, sheh ndryshim të qartë, por kur sheh 2010-2020 nuk sheh shumë ndryshime”, shkruan ai në studim. Rrotullimi i bërthamës së brendshme drejtohet nga fusha magnetike e krijuar në bërthamën e jashtme dhe e balancuar nga efektet gravitacionale të mantelit. Njohja se si rrotullohet bërthama e brendshme mund të hedhë dritë mbi mënyrën se si ndërveprojnë këto shtresa dhe proceset e tjera thellë në Tokë. Shkencëtarët argumentojnë se, bazuar në llogaritjet e tyre, një çekuilibër i vogël në forcat elektromagnetike dhe gravitacionale mund të ngadalësojë dhe madje të ndryshojë rrotullimin e bërthamës së brendshme. Ata besojnë se kjo është pjesë e një cikli shtatë dekadash dhe se pika e kthesës para asaj që zbuluan në të dhënat e tyre rreth viteve 2009/2010 ndodhi në fillim të viteve 1970. Megjithatë, studiuesit theksojnë se gjetjet e studimit duhet të shihen me kujdes pasi duhen më shumë të dhëna dhe metoda novatore për të hedhur dritë mbi këtë problem “interesant”. ATSH