Viti i kaluar ishte më i nxehti i regjistruar ndonjëherë, oqeanet zien, akullnajat u shkrinë me ritme alarmante dhe shkencëtarët ishin jo shumë të qartë se përse ndodhi e gjithë kjo.
Ata e dinë se nxehtësia e jashtëzakonshme u nxit nga një numër faktorësh, kryesisht ngrohja e planetit nga djegia e lëndëve djegëse fosile dhe modeli natyror i klimës El Ninjo, por vetëm këta faktorë nuk e shpjeguan rritjen jashtëzakonisht të shpejtë të temperaturës.
Tani një studim i ri i botuar të enjten në revistën Science thotë se ka identifikuar pjesën e munguar të enigmës: retë. Rritja e shpejtë e ngrohjes u mbingarkua nga mungesa e reve të ulëta mbi oqeane, sipas hulumtimit. Gjetje që mund të kenë pasoja alarmante për ngrohjen në të ardhmen.
Në terma të thjeshtë, më pak re të ndritshme dhe të ulëta do të thotë se planeti “është errësuar”, duke e lejuar atë të thithë më shumë dritën e diellit, tha Helge Goessling, një autor i raportit dhe fizikant i klimës në Institutin Alfred Wegener në Gjermani.
Ky fenomen quhet “albedo” dhe i referohet aftësisë së sipërfaqeve për të pasqyruar energjinë e diellit përsëri në hapësirë.
Albedoja e Tokës ka rënë që nga vitet 1970, sipas raportit, pjesërisht për shkak të shkrirjes së borës dhe akullit të detit, duke ekspozuar tokën dhe ujin më të errët të cilët thithin më shumë energji të diellit, duke ngrohur planetin.
Retë e ulëta ushqehen edhe me këtë efekt, ndërsa pasqyrojnë dritën e diellit.
Shkencëtarët grumbulluan të dhënat satelitore të NASA-s, të dhënat e motit dhe modelet klimatike dhe gjetën rënien e reve të ulëta që reduktuan albedon e planetit. Studimi zbuloi se zona që përfshinin pjesë të Oqeanit Atlantik Verior përjetuan një rënie veçanërisht të rëndësishme.
Ajo që studimi nuk mund të shpjegojë ende me siguri është se pse po ndodh kjo. “Është kaq komplekse dhe kaq e vështirë për t’u kuptuar,” tha Goessling.
Ai beson se ka të ngjarë të jetë rezultat i një kombinimi faktorësh. E para është një reduktim i ndotjes së anijeve për shkak të rregullave që kanë për qëllim reduktimin e emetimeve të dëmshme të squfurit të industrisë. Edhe pse kjo ka qenë një fitore për shëndetin e njeriut, kjo lloj ndotjeje po ndihmonte edhe në ftohjen e planetit duke ndriçuar retë.
Ndryshimet natyrore të klimës, duke përfshirë ndryshimin e modeleve të oqeaneve, mund të kenë kontribuar gjithashtu. Por Goessling tregon një faktor të tretë, më alarmues: vetë ngrohjen globale.
Retë e nivelit të ulët priren të lulëzojnë në një atmosferë më të freskët dhe të lagësht. Ndërsa sipërfaqja e planetit nxehet, mund t’i bëjë ato të hollohen ose të shpërndahen tërësisht, duke krijuar një rreth të komplikuar ku retë e ulëta po zhduken për shkak të ngrohjes globale, dhe zhdukja e tyre pastaj nxit ngrohjen e mëtejshme.
Nëse kjo ndodh, parashikimet e ardhshme të ngrohjes mund të nënvlerësohen dhe “ne duhet të presim ngrohje mjaft intensive në të ardhmen,” tha Goessling.
Mark Zalinka, një shkencëtar atmosferik në Laboratorin Kombëtar Lawrence Livermore, i cili nuk ishte i përfshirë në studim, tha se “fakti që retë luajnë një rol kyç në histori ka kuptim, pasi ato në thelb veprojnë si krem dielli i Tokës.”
Ndryshimet e vogla në mbulesën e reve mund “të ndryshojnë në mënyrë drastike albedon e Tokës,” tha ai.
Tapio Schneider, një shkencëtar i klimës në Institutin e Teknologjisë në Kaliforni, tha se implikimi shqetësues i kërkimit është nëse ngrohja globale është përgjegjëse për një sasi të konsiderueshme të ndryshimit të mbulesës së reve, “ne mund të shohim ngrohje globale më të fortë se ç’ishte parashikuar më parë.”
