Zgjerimi i BE, çështje gjeostrategjike për sigurinë

Presidenti Bajram Begaj po merr pjesë sot në Takimin e Liderëve të Procesit të Brdo-Brijunit, që po mbahet në Brdo të Sllovenisë në të cilin marrin pjesë të gjithë krerët e shteteve të vendeve të Ballkanit Perëndimor. Begaj e konsideroi procesin e zgjerimit të Ballkanit Perëndimor, si një çështje gjeopolitike kryesisht. “Agresioni ushtarak rus i paprovokuar dhe i pajustifikuar kundër Ukrainës, na qartësoi të gjithëve, si dhe BE-në – së cilës iu desh të ndahej nga mënyra e vjetër e të vepruarit e njëkohësisht të kuptonte, se siguria nuk merret si e mirëqenë. Ashtu siç tani është më e qartë se kurrë, aktorët e tretë janë një kërcënim real për evropianizimin e rajonit, duke e bërë më të qartë arsyen përse nevojiten vendime të guximshme, për të ruajtur stabilitetin dhe bazën strategjike të BE-së në Ballkan”, tha ai. Duke u ndalur te sulmet kibernetike të kryera në Shqipëri, Begaj tha se “kjo ishte goditja e fundit e një liste arsyesh, përse Shqipëria ndërmori veprimin ekstrem të ndërprerjes së marrëdhënieve diplomatike me Iranin”. “Një aktivitet i tillë malinj është dëshmi e padiskutueshme dhe e bazuar në faktet e lojës së keqe të aktorëve të tretë në rajon. Shpresojmë që BE-ja në tërësi të ketë kuptuar përfundimisht se Koha ka rëndësi!, – se ne duhet të përshpejtojmë procesin e zgjerimit. Kjo do të ishte përgjigjja më e mirë ndaj lakmisë së vazhdueshme të aktorëve të tretë, për të rritur ndikimin dhe praninë e tyre destabilizuese në rajon”, tha ai. Sipas Presidentit, “pavarësisht ngurrimit të dukshëm, BE-ja ka kapacitetet e nevojshme përthithëse për Ballkanin Perëndimor dhe pse natyrisht, ka pengesa për të kapërcyer”. “Disa varen nga ne, por për të qenë të sinqertë, disa edhe nga vetë BE-ja. Disa shtete anëtare të BE-së duhet të kujtohen për rëndësinë e sigurisë dhe prosperitetit në Ballkanin Perëndimor, jo vetëm për shkakun tonë, por edhe për vetë BE-në. Veçanërisht përgëzoj rolin aktiv, që ka luajtur mikpritësi ynë dhe Presidenti Milanović në ngritjen e kësaj çështjeje jetike, në Bruksel dhe tjetërkund. Falë angazhimit të tyre, perspektiva integruese evropiane e rajonit, mbetet në fokusin e politikave të BE-së. Samiti BE – Ballkani Perëndimor i organizuar nga Sllovenia, tetorin e kaluar 2021, këtu në Brdo, ishte i dobishëm për të mbajtur rajonin tonë në vëmendje të agjendës së BE-së”, shtoi ai. Lidhur me dialogun Kosovë – Serbi, , Begaj tha se “Shqipëria e ka mbështetur gjithmonë këtë dialog dhe përfitoj edhe një here nga rasti, të inkurajoj liderët e të dy vendeve, që të vazhdojnë dialogun deri në normalizimin e plotë të marrëdhënieve”. “Është e panevojshme të thuhet, se kjo do të jetë në dobi të sigurisë dhe stabilitetit rajonal. Nga ana tjetër, është e rëndësishme, që kudo të respektohen pakicat dhe të ndërpriten veprimet që tentojnë të shpopullojnë rajone të tëra, siç është procesi i “pasivizimit të adresave”, që po ndodh në zonën e Preshevës”, tha ai. Begaj tha se “një Ballkan Perëndimor i ankoruar fort në BE, është para së gjithash, i rëndësishëm për sigurinë evropiane në tërësi”. “Ne presim me padurim pjesëmarrjen cilësore në politikat dhe programet e BE-së, si dhe integrimin gradual në strukturat e Këshillit. Besojmë, se në mënyrë që perspektiva e BE-së të mbetet e zbatueshme, BE-ja duhet të veprojë edhe në integrimin e vendeve të tjera të rajonit, në mënyrë që rajoni të përparojë në tërësi – siç është, për shembull, procesi i vonuar i liberalizimit të vizave për Kosovën. Shpresoj, që ne të mund të ndjekim ritmin dhe të mbajmë fokusin gjeostrategjik”, tha ai. Lufta në Ukrainë, sipas Presidentit, ka përkeqësuar sigurinë energjetike, e ka thelluar pasigurinë globale ushqimore dhe ka vënë në pikëpyetje arkitekturën globale të sigurisë në një botë të globalizuar. “Shqipëria nuk preket nga ndërprerja e furnizimit me gazin rus. Por në mënyrë indirekte, kemi vënë re një rritje të çmimeve të energjisë, situatë mjaft të rënduar për ekonominë tonë dhe familjet shqiptare. E njëjta gjë mund të thuhet edhe për sigurinë ushqimore. Deklarata e Borrel-it, se po jetojmë kohët e “diplomacisë ushqimore”, na rikthen konceptet e gjeopolitikës së urisë apo edhe më keq. Bllokada, shkatërrimi i porteve dhe infrastrukturës në Detin e Zi, të Ukrainës nga Rusia, po prish furnizimin jetik me mallra ushqimore dhe produkte kryesore bujqësore, thelbësore për sigurinë globale të ushqimit. Ndërprerja masive e prodhimit, tregtisë dhe rritja globale e çmimeve të karburanteve, ushqimeve dhe energjisë, si rezultat i luftës, po përkeqësojnë pabarazitë ekzistuese kudo, duke rrezikuar sigurinë ushqimore”, tha ai. “Ushqimi, si kudo në rajonin tonë, edhe në Shqipëri është thelbësor, e përfaqëson pjesën dominuese të shpenzimeve familjare. Ne varemi konsiderueshëm nga ushqimi i importuar. Me rritjen e çmimeve të ushqimeve dhe energjisë, norma e inflacionit ka arritur nivele të paprecedent. Bujqësia është shtyllë e rëndësishme e ekonomisë sonë, e cila përballet me rrezikun e ndërprerjeve, në tregtinë globale të plehrave kimike, duke ndikuar ndjeshëm në jetesën e shumë fermerëve në Shqipëri. Kjo krizë është përkeqësuar në Shqipëri dhe për shkak të pasojave pas tërmetit të vitit 2019 e pas pandemisë së COVID-19, si edhe projekteve të rehabilitimit, duke ushtruar presion të shtuar ndaj shpenzimeve publike”, tha ai.http://ata.gov.al/2022/09/12/begaj-zgjerimi-i-be-se-me-ballkanin-perendimor-ceshtje-gjeostrategjike-per-sigurine/