Valët e të nxehtit në Evropë dhe SHBA 

Valët e të nxehtit që po godasin Evropën dhe SHBA-në këtë korrik do të kishin qenë praktikisht të pamundura pa ndryshimet klimatike të shkaktuara nga njerëzit, thotë një studim shkencor, sipas BBC. Ngrohja globale nga djegia e lëndëve djegëse fosile gjithashtu bëri që vala e të nxehtit të prekte pjesë të Kinës me mbi 50 herë më shumë gjasa. ”Ndryshimet klimatike nënkuptojnë se vala e të nxehtit në Evropën Jugore ishte 2,5 gradë Celsius më e nxehtë”, zbulon studimi. ”Pothuajse të gjitha vendet ishin të papërgatitura për të nxehtin ekstrem vdekjeprurës”, paralajmërojnë ekspertët. Autorët e studimit thonë se gjetjet theksojnë rëndësinë e përshtatjes së botës ndaj temperaturave më të larta, sepse ato nuk janë më të rralla. “Nxehtësia është ndër llojet më vdekjeprurëse të fatkeqësive”, thotë Julie Arrighi nga Qendra Klimatike e Gjysmëhënës së Kuqe të Kryqit të Kuq dhe gjithashtu një nga autorët. ”Vendet duhet të ndërtojnë shtëpi rezistente ndaj nxehtësisë, të krijojnë qendra të ftohta për njerëzit që të gjejnë strehim dhe të gjejnë mënyra për të freskuar qytetet duke përfshirë mbjelljen e më shumë pemëve”, thotë ajo. Në korrik, rekordet e temperaturës u thyen në pjesë të Kinës, SHBA-së jugore dhe Spanjës. Miliona njerëz kaluan ditë nën alarmin e kuq për nxehtësinë ekstreme. Ekspertët thonë se nxehtësia ekstreme mund të jetë një kërcënim shumë serioz për jetën, veçanërisht në mesin e të moshuarve. Sipas një studimi, më shumë se 61 000 njerëz u vlerësuan të kenë vdekur nga shkaqe të lidhura me nxehtësinë gjatë valëve të të nxehtit të vitit të kaluar në Evropë. “Ky studim konfirmon atë që ne dinim më parë. Ai tregon përsëri se sa ndryshimi i klimës luan një rol në atë që po përjetojmë aktualisht”, tha Friederike Otto nga Imperial College London. Shkencëtarët e klimës thonë se dekadat e njerëzve që pompojnë gaze serrë në atmosferë po shkaktojnë rritjen e temperaturave globale. Por, jo të gjitha ngjarjet ekstreme të motit mund të lidhen menjëherë me ndryshimin e klimës, sepse modelet natyrore të motit gjithashtu mund të luajnë një rol. Shkencëtarët në Mbretërinë e Bashkuar, SHBA dhe Holandë në grupin ”World Weather Attribution” studiuan valët e fundit të të nxehtit për të identifikuar gjurmët e ndryshimeve klimatike. Duke përdorur modele kompjuterike, ata simuluan një botë pa efektet e emetimeve të pompuara në atmosferë në temperaturat e botës reale që shiheshin gjatë valëve të të nxehtit. ”Vala e të nxehtit në Amerikën e Veriut ishte 2°C më e nxehtë dhe vala e të nxehtit në Kinë ishte 1°C më e nxehtë për shkak të ndryshimeve klimatike”, thanë shkencëtarët. Bota është ngrohur 1,1 grade C në krahasim me periudhën para-industriale përpara se njerëzit të fillonin djegien e lëndëve djegëse fosile. ”Nëse rritja e temperaturës arrin 2,0 grade C, gjë që shumë ekspertë paralajmërojnë se ka shumë të ngjarë pasi vendet nuk arrijnë të reduktojnë emetimet e tyre sa duhet shpejt, këto ngjarje do të ndodhin çdo dy deri në pesë vjet”, thonë shkencëtarët. Studimi gjithashtu mori në konsideratë rolin e El Ninjo, një luhatje e fuqishme klimatike e natyrshme që filloi në qershor. Ajo çon në temperatura më të larta globale pasi ujërat e ngrohta ngrihen në sipërfaqe në oqeanin Paqësor tropikal dhe shtyjnë nxehtësinë në ajër. Studimi arriti në përfundimin se El Ninjo ndoshta luajti një rol të vogël, por rritja e temperaturave nga djegia e lëndëve djegëse fosile ishte shtytësi kryesor në valët më intensive të të nxehtit. Një seri rekordesh klimatike kanë rënë javët e fundit, duke përfshirë temperaturat mesatare globale dhe temperaturat e sipërfaqes së detit, veçanërisht në Atlantikun e Veriut. Ekspertët thonë se shpejtësia dhe koha janë të paprecedentë dhe paralajmërojnë se më shumë rekorde mund të bien në javët dhe muajt e ardhshëm. Zjarret e rrezikshme në Greqi detyruan mijëra njerëz të evakuojnë hotelet në fundjavë. Ekspertët thonë se moti i nxehtë dhe i thatë ka krijuar kushte të favorshme që zjarri të përhapet më lehtë. atsh