Shkencëtarët në Korenë e Jugut kanë shpallur një rekord të ri botëror për kohëzgjatjen e mbajtjes së temperaturave prej 100 milionë gradë Celsius, shtatë herë më të nxehta se bërthama e diellit, gjatë një eksperimenti të shkrirjes bërthamore. KSTAR, pajisja kërkimore e shkrirjes e KFE, të cilës i referohet si një “diell artificial”, arriti të mbajë plazmën me temperatura prej 100 milion gradë për 48 sekonda gjatë testeve midis dhjetorit 2023 dhe shkurtit 2024, duke mposhtur rekordin e mëparshëm prej 30 sekondash të vendosur në 2021. Shkrirja bërthamore kërkon të përsërisë reagimin që bën diellin dhe yjet e tjerë të shkëlqejnë , duke shkrirë së bashku dy atome për të çliruar sasi të mëdha energjie. Shpesh i referuar si graali i shenjtë i zgjidhjeve klimatike të energjisë së pastër, fuzioni ka potencialin të sigurojë energji të pakufishme pa ndotjen e karbonit që ngroh planetin.
“Temperatura e lartë dhe plazmat me densitet të lartë, në të cilat reaksionet mund të ndodhin për kohëzgjatje të gjata, janë jetike për të ardhmen e reaktorëve të shkrirjes bërthamore”, tha Si-Woo Yoon, drejtor i Qendrës së Kërkimeve KSTAR në Institutin Korean të Energjisë së Fusionit (KFE), i cili arriti rekordin e ri. Mbajtja e këtyre temperaturave të larta “nuk ka qenë e lehtë për t’u demonstruar për shkak të natyrës së paqëndrueshme të plazmës me temperaturë të lartë”, tha ai për CNN, prandaj ky rekord i fundit është kaq domethënës. Shkencëtarët thonë se mund të përdorin AI për të zgjidhur një problem kyç në kërkimin e energjisë së pastër pothuajse të pakufishme. Shkencëtarët e KFE thanë se arritën të zgjasin kohën duke ndryshuar procesin, duke përfshirë përdorimin e tungstenit në vend të karbonit në “divertuesit”, të cilët nxjerrin nxehtësinë dhe papastërtitë e prodhuara nga reaksioni i shkrirjes. Synimi përfundimtar është që KSTAR të jetë në gjendje të mbajë temperaturat e plazmës prej 100 milionë gradë për 300 sekonda deri në vitin 2026, një “një pikë kritike” për të qenë në gjendje të rrisë operacionet e shkrirjes, tha Si-Woo Yoon.
Puna e KSTAR “do të jetë një ndihmë e madhe për të siguruar performancën e parashikuar në funksionimin e ITER në kohë dhe për të avancuar komercializimin e energjisë së shkrirjes,” tha Si-Woo Yoon. Në vitin 2022, shkencëtarët në Instalimin Kombëtar të Ndezjes në Laboratorin Kombëtar Lawrence Livermore në Shtetet e Bashkuara, bënë histori duke përfunduar me sukses një reaksion të shkrirjes bërthamore, i cili prodhoi më shumë energji sesa u përdor për të fuqizuar eksperimentin. Këtë shkurt, shkencëtarët pranë qytetit anglez të Oksfordit njoftuan se kishin vendosur një rekord për prodhimin e më shumë energjisë se kurrë më parë në një reaksion shkrirjeje. Ata prodhuan 69 megaxhaule energji të shkrirjes për pesë sekonda, afërsisht të mjaftueshme për të ushqyer 12,000 shtëpi për të njëjtën kohë. Por komercializimi i shkrirjes bërthamore mbetet ende shumë larg, ndërsa shkencëtarët punojnë për të zgjidhur vështirësitë djallëzore inxhinierike dhe shkencore. RTSH
