A e gjeni veten duke u zvarritur gjatë ditëve në dimër, duke ndier sikur gjumi që bëni zakonisht edhe në periudha të tjera të vitit, thjesht nuk duket të jetë i mjaftueshëm? “Nëse ndiheni sikur dëshironi të flini më shumë në dimër, nuk jeni vetëm”, shprehet Dr. Raj Dasgupta, profesor i asociuar i mjekësisë klinike në Spitalin Huntington Memorial në Pasadena, Kaliforni, duke cituar hulumtime që tregojnë se të paktën një e treta e të rriturve amerikanë raportojnë se flenë më shumë në dimër. “Nevojat për gjumë për shumicën e të rriturve janë diku nga shtatë deri në nëntë orë në natë. Megjithatë, është e zakonshme të ndihesh sikur do të flesh më shumë gjatë dimrit”, shprehet Dasgupta. Krahasuar me kafshët, efektet e sezonalitetit në gjumin e njerëzve mendohej të ishin minimale deri vonë, kur një studim i publikuar në shkurt 2023 zbuloi ndryshe. 188 pacientët që iu nënshtruan studimeve të gjumit në St. Hedwig në Berlin flinin rreth një orë më shumë në dimër sesa në verë, gjë që autorët thanë se nuk ishte statistikisht e rëndësishme. Por pjesëmarrësit patën 30 minuta më shumë gjumë REM gjatë dimrit.
Faza REM e gjumit karakterizohet nga më shumë ëndërrime dhe rrahje më të shpejta të zemrës sesa në fazat e tjera. “Është një fazë kyçe e gjumit që ndihmon me kujtesën, përqendrimin, rregullimin e humorit dhe funksionin e sistemit imunitar”, shpjegon Dasgupta. Më shumë gjumë ose dëshira për të fjetur gjatë dimrit mund të lidhet me ndryshimin e dritës gjatë gjithë vitit ose ndryshimet në sjellje dhe shëndetin mendor që mund të ndodhin. “Trupat tanë marrin sinjale nga dielli kur bëhet fjalë për ritmin tonë cirkadian, që do të thotë se kur është i ndritshëm jashtë ne priremi të jemi aktivë, por kur dielli perëndon, priremi të ndiheni të lodhur. Ulja e dritës së diellit shkakton një rritje të melatoninës, një hormon i prodhuar në trup që rregullon ciklet gjumë-zgjim”, thotë Dasgupta.
Me prodhimin e hershëm të melatoninës gjatë dimrit, do të ishte e natyrshme që një person i shëndetshëm të kishte nevojë gjithashtu për më shumë gjumë gjatë dimrit. Drita ndikon jo vetëm në sasinë e gjumit, por edhe në cilësinë e gjumit. “Gjumi REM ndikohet shumë nga drita dhe errësira, kështu që kur gjatë muajve të dimrit kemi më pak dritë, trupi në fakt do të kompensojë më shumë duke kërkuar më shumë gjumë REM”, shpjegon Dr. Joshua Tal, një psikolog klinik i specializuar në çështjet e gjumit. Për shkak të mënyrës sesi ndryshimet në dritë në dimër mund të ndikojnë në ritmet tona cirkadiane, fjetja pak më shumë mund të na ndihmojë. RTSH
