Shqipja mbi 6 000 vjet e vjetër

Nëse dikush kërkon të gjejë se cilës gjuhë i takon fjala “natë”, nuk është më ndonjë çudi që kjo t’i takojë shqipes. Arsyeja është shumë e thjeshtë: popullsia që e flet sot këtë gjuhë e ka ADN-në nga 6 000–8 000 vjet më parë. Pas studimesh shumëvjeçare e me grupe të mëdha studiuesish ndërkombëtarë, edhe pse nuk dinë shqip, origjina e fjalëve të përbashkëta në të gjithë indoeuropianishten ka treguar, siç publikohet edhe në artikullin e fundit në Science, se mosha e shqipes, gjuhë krejtësisht më vete, është po aq e lashtë sa gjendja e përbashkët armenishte e greqishte e vjetër, së paku rreth 6 000 vjet më parë. Ndërsa për këto dy të fundit ka pasur një ndarje si gjuhë më vete nga ajo gjendje, përveç stadit si armenishte e vjetër dhe greqishte e vjetër, shqipja tregon një vazhdimësi që mund të thuhet pa frikë se gjuha e folur para 6 000 vjetësh nuk është ndërprerë. Studimi ka rezultuar se 161 gjuhët e familjes indoeuropiane fliten nga pothuajse gjysma e popullsisë së botës, por origjina e tyre dhe modelet e përhapjes janë të diskutueshme. Në këtë realitet, vënia e një moshe më të qartë për shqipen e shqiptarëve e cila edhe në paraqitjen me pemë të gjuhëve indoeuropiane qëndronte pranë trungut, përveçse i ka siguruar studiuesit për etapat historike, jep mundësi për interpretime të reja gjuhësore. Por, edhe pas këtij botimi, studiues e rrethe të lidhura me fenomenin në Shqipëri e kudo ku flitet shqip kanë vazhduar të jenë po aq kaotikë sa edhe në vitet e fundit me opinione e komente në rrjete sociale. Kjo ka prekur jo vetëm diskutimet pseudoshkencore, por edhe ato zyrtare të akademikëve të cilët ende nuk janë shprehur mbi studimet e të huajve për shqipen e popullsinë që e ka folur atë më së paku 6 000 vjet më parë. Anashkalimi më i rëndësishëm është i dukshëm që nga shtatori: A do të ketë ndryshim apo plotësim në programet shkollore e akademike për zbulimin shkencor prestigjioz të të huajve për gjuhën tonë? RTSH