Thellë në Shqipërinë juglindore, një fshat i vogël mban 5 kisha që kanë një nga përqendrimet më madhështore të artit të afreskut të krishterë ortodoks në botë. Vendi quhet Voskopojë. Nga jashtë, kishat në Voskopojë ngjajnë me hambarë prej guri, një pasqyrim i shekullit të 18-të si vendtakime të krishtera në Perandorinë Islame Osmane. Brenda, megjithatë, ato zbulojnë kryevepra të pikturuara të ngjyrave blu, të kuqe dhe të verdha brilante. “Për ne është si Luvri,” thotë Ministrja e Kulturës e Shqipërisë, Elva Margariti. Nuk ka objekte të tjera në Shqipëri apo në botë si kishat e Voskopojës dhe afresket e tyre 43,000 metra katrorë. Qeveria i caktoi ato Monument Kulture dhe në vitin 2020 njohu qendrën e fshatit ku ndodhen shumica e tyre si Ansambël Historik. Ndoshta më e rëndësishmja, afresket janë një artefakt mbresëlënës ku Lindja takon Perëndimin e një identiteti multikulturor, multifetar shqiptar.Është një mrekulli e vogël që afresket mbijetojnë ende. Duke filluar nga fundi i shekullit të 18-të, Voskopoja u plaçkit dhe u shkatërrua tre herë në 20 vjet. U dogj në Luftën e Parë Botërore dhe u bombardua në Luftën e Dytë Botërore. Nga më shumë se 20 kishat që dikur ishin në fshat, vetëm gjashtë kanë mbetur, duke përfshirë pesë me afreske. Ndërsa turizmi në zonë rritet, një grup studiuesish dhe restauruesish të përkushtuar po garojnë për të shpëtuar kishat. Në nëntor, Ministria e Kulturës zbuloi një propozim ambicioz që do t’i sillte ruajtësit e artit nga e gjithë Evropa dhe arkitektët e konservimit për t’i restauruar ato para se të jetë tepër vonë.RTSH
- Advertisment -