Papa argjentinas doli nga spitali më 23 mars pasi u shtrua atje për 38 ditë me pneumoni bipolare dhe ky ishte shtrimi i tij i katërt dhe më i gjatë në spital që nga fillimi i pontifikatit të tij në 2013.
Të dielën, gjatë festimeve të Pashkëve, ai u shfaq shumë i dobët, por bëri një shëtitje me makinë, mes mijëra besimtarëve në sheshin e Shën Pjetrit.
Me një fytyrë të zymtë dhe dukshëm shumë të shqetësuar, ai u detyrua gjithsesi t’ia delegonte leximin e tekstit një kolegu, duke qenë në gjendje të shqiptonte vetëm disa fjalë.
Edhe pse me probleme me ijet, dhimbje gjuri, operacione, infeksione të frymëmarrjes, papa kishte këmbëngulur për të mbajtur një ritëm të furishëm, pavarësisht paralajmërimeve nga mjekët e tij.
Kushtetuta e Vatikanit parashikon një funeral nëntëditor dhe një periudhë prej 15 deri në 20 ditë për të organizuar konklavën, gjatë së cilës elektorët kardinalë, gati 80% e të cilëve zgjidhen nga vetë Françesku, do të kenë detyrën e vështirë për të zgjedhur pasardhësin e tij.
Ndërkohë, kardinali irlandez Camerlengo, Kevin Farrell, do të veprojë si kardinal i përkohshëm.
Françesku zbuloi në fund të vitit 2023 se dëshironte të varrosej në bazilikën e Santa Maria Maggiore në qendër të Romës, në vend që të varrosej në kriptin e Bazilikës së Shën Pjetrit, e para në më shumë se tre shekuj.
Për më tepër, Vatikani lëshoi një ritual të thjeshtuar për funeralet papale në nëntor, duke përfshirë varrimin në një arkivol të thjeshtë prej druri dhe zinku, duke sinjalizuar fundin e tre arkivoleve të folezuar me selvi, plumb dhe lis.
Në 12 vitet e pontifikatit, Papa i parë jezuit dhe i Amerikës së Jugut në histori është angazhuar pa u lodhur për mbrojtjen e emigrantëve, mjedisin dhe drejtësinë sociale pa vënë në dyshim pozicionet e Kishës për abortin apo beqarinë e priftërinjve.
– Reforma të shumta –
Paralajmërimet për shëndetin e tij ishin shumëfishuar, ndërsa nxitën spekulimet për një dorëheqje të mundshme në përputhje me paraardhësin e tij Benedikt XVI.
Udhëheqësi shpirtëror i afro 1,4 miliardë katolikëve pati dy shtrime në spital në vitin 2023, duke përfshirë një për një operacion të madh abdominal dhe ishte detyruar të anulonte disa angazhime muajt e fundit.
Që në moshën 21-vjeçare, Jorge Bergoglio vuante nga pleuriti akut dhe kirurgëve iu desh të hiqnin pjesërisht mushkërinë e djathtë.
Një tifoz i muzikës dhe futbollit, Françesku, alergjik ndaj pushimeve, shpesh ka pasur rreth 10 takime në ditë.
Në shtator, ai madje bëri udhëtimin më të gjatë të pontifikatit të tij, një udhëtim 12-ditor në kufijtë e Azisë Juglindore dhe Oqeanisë.
Në Romë dhe jashtë saj, ai ka denoncuar pa u lodhur të gjitha format e dhunës, nga trafikimi i qenieve njerëzore deri te fatkeqësitë migratore dhe shfrytëzimi ekonomik.
Më 11 shkurt, ai dënoi përsëri dëbimet masive të emigrantëve të kërkuar nga presidenti amerikan Donald Trump, duke shkaktuar zemërimin e Shtëpisë së Bardhë.
Një kundërshtar i ashpër i tregtisë së armëve, ish-kryepeshkopi i Buenos Aires mbeti megjithatë i pafuqishëm përballë konflikteve në Ukrainë dhe Lindjen e Mesme, pavarësisht thirrjeve të panumërta për paqe.
Ky politikan dinak, me sinqeritetin e tij gërryes, donte gjithashtu të reformonte një Curia – qeverinë qendrore të Selisë së Shenjtë – të ngrënë nga inercia, për të zhvilluar rolin e grave dhe laikëve dhe për të pastruar financat e errëta të Vatikanit.
Përballë tragjedisë së pedokriminalitetit në Kishë, ai hoqi sekretin pontifikal dhe detyroi besimtarët dhe laikët t’i raportojnë rastet në hierarkinë e tyre.
– I ndryshëm nga të tjerët –
I përkushtuar ndaj dialogut ndërfetar, veçanërisht me Islamin, ai mbrojti deri në fund një Kishë “të hapur për të gjithë”, duke tërhequr zemërimin e lëvizjeve populiste për mbështetjen e tij për migrantët.
Ndërkohë që ky papë me zemër të ngrohtë ngjalli entuziazëm të madh popullor, ai u kritikua ashpër nga një opozitë konservatore për mungesën e supozuar të tij të ortodoksisë dhe një qeverisje të konsideruar autoritare.
Këtë e dëshmon zhurma e shkaktuar nga vendime të caktuara, si hapja e bekimeve për çiftet e të njëjës gjini, në fund të vitit 2023, apo kufizimi i festimeve latine.
Këto kritika u nxitën edhe nga hija e Benediktit XVI, i cili banoi në Vatikan deri në vdekjen e tij në fund të vitit 2022, duke ndezur sagën e “dy papëve”.
“Lufta civile” brenda Kishës ka arritur kulme të reja me diatrimet e disa kardinalëve, veçanërisht përpara Sinodit për të ardhmen e Kishës në fund të vitit 2023.
Stili shpërthyes i Françeskut, që banonte në një apartament me dy dhoma prej 70 m² në vend të pallatit apostolik të praruar, çoi gjithashtu në akuza për desakralizimin e tepërt të zyrës.
Papa i 266-të, më shumë i interesuar për periferitë e planetit sesa për vendet kryesore perëndimore, ka riorientuar gjithashtu debatet brenda Kishës, si enciklika e tij ekologjike dhe sociale “Laudato si” në 2015, një padi shumë e theksuar për financat që lartëson ruajtjen e planetit
