Grupi i Ekspertëve për luftën kundër dhunës ndaj grave dhe dhunës në familje (GREVIO), përgjegjës për monitorimin e zbatimit të Konventës së Këshillit të Evropës për parandalimin dhe luftimin e dhunës ndaj grave dhe dhunës në familje (Konventa e Stambollit), mirëpret “ ndryshimet gjithëpërfshirëse legjislative” që nga publikimi i një raporti fillestar për Shqipërinë në vitin 2017.
Raporti i ri tematik, vlerëson reformat legjislative të ndërmarra, duke përfshirë ligjin për masat kundër dhunës dhe marrëdhëniet në familje, si dhe miratimin e rregulloreve të shumta, udhëzimeve të përgjithshme dhe manualeve mbi këto fenomene.
GREVIO mirëpret veçanërisht zbatimin dhe përsëritjen në të gjitha bashkitë shqiptare të një mekanizmi raportues të koordinuar, të përcaktuar në raport si një “projekt pionier” që sjell mbrojtjen e institucionalizuar dhe të koordinuar më pranë viktimave të një dhune të tillë.
Për më tepër, raporti ”vlerëson përpjekjet për të thjeshtuar mbledhjen e të dhënave përmes prezantimit të një baze të re të dhënash, që lejon autoritetet të integrojnë më mirë të dhënat nga palët e tjera të interesuara”.
Në raport thuhet se reforma të tjera ligjore janë duke u zhvilluar, duke përfshirë një rishikim gjithëpërfshirës të Kodit Penal, i cili shërben për të konfirmuar angazhimin e autoriteteve për ndërtimin e një kuadri ligjor solid dhe të qëndrueshëm për të parandaluar dhe luftuar dhunën ndaj grave dhe dhunën në familje.
Këto masa dëshmojnë për angazhimin e ripërtërirë të autoriteteve shqiptare në parandalimin dhe mbrojtjen e grave nga dhuna gjinore, gjë që GREVIO e mirëpret.
Pavarësisht nga një progres i tillë në zbatimin e traktatit, i cili hyri në fuqi në Shqipëri 10 vjet më parë, GREVIO identifikon gjithashtu fusha që kërkojnë “veprim urgjent” nga autoritetet për të përmbushur plotësisht dispozitat e konventës.
Për shembull, besimet tradicionale dhe rolet dhe stereotipat e ngurtë gjinore mbeten një “sfidë serioze” në Shqipëri, veçanërisht kur bëhet fjalë për dhunën seksuale dhe përdhunimin, gjë që rezulton në shkallë jashtëzakonisht të ulët të raportimit të këtyre krimeve.
Raporti thekson se ekziston vetëm një qendër e personave të lënduar seksualisht në të gjithë vendin dhe ajo nuk përdoret mjaftueshëm.
GREVIO tregon një “nevojë urgjente” që autoritetet të investojnë në masa të mëtejshme dhe më të qëndrueshme ndërgjegjësuese dhe të zbatojnë shërbimet përkatëse mbështetëse.
Për më tepër, në Shqipëri kërkohet ende pajtimi i detyrueshëm për rastet e përdhunimeve dhe martesës së detyruar, një çështje që duhet “të trajtohet urgjentisht”.
Po kështu, numri i lartë i rasteve të raportuara të dhunës ndaj grave që janë paraqitur në sistemin e drejtësisë, por që nuk arrijnë kurrë të marrin një dënim, mbetet një sfidë e madhe.
Raporti kritikon gjithashtu faktin se vetëm viktimat që raportojnë një krim mund të marrin shërbime të specializuara mbështetëse. Për më tepër, zbatimi dhe zbatimi i urdhrave të dëbimit dhe mbrojtjes emergjente janë dukshëm nën angazhimin e autoriteteve.
GREVIO vuri re “boshllëqe të rëndësishme midis vullnetit politik për reforma dhe zbatimit të këtyre dispozitave”, të cilat vazhduan të minojnë besimin e viktimave”.
GREVIO u bën thirrje autoriteteve të kryejnë “reforma të rëndësishme” në sistemin shëndetësor, për të siguruar ofrimin e shërbimeve shëndetësore gjithëpërfshirëse për gratë dhe vajzat, përfshirë ato me probleme të shëndetit mendor.
Rrugët e standardizuara të kujdesit duhet të zbatohen jo vetëm për të siguruar identifikimin e viktimave, por edhe për të hartuar raporte mjekësore që përshkruajnë në detaje dhunën e pësuar.
